Terapia pedagogiczna
Spis treści
Czym jest terapia pedagogiczna?
Terapia pedagogiczna jest sposobem wsparcia dzieci w ich trudnościach szkolnych. Kiedyś nazywana była reedukacją. Jest to jednak błędne sformułowanie, ponieważ oznacza uczenie się czegoś od nowa, czegoś, co już się kiedyś potrafiło ale utraciło się tę umiejętność np. przez utratę pamięci. Terapia pedagogiczna zaś jest terapią mającą na celu nie uczenie czegoś, tylko wspieranie w procesie trwającym, zastanym. Obecnie nazywana też zajęciami korekcyjno-kompensacyjnymi. Ta nazwa jest jak najbardziej trafna i można stosować ją zamiennie. Korekcja oznacza poprawę i usprawnianie, a kompensacja to wyrównywanie braków w umiejętnościach edukacyjnych dziecka.
Głównym celem zajęć jest pomoc dziecku, niwelowanie trudności, przyczyn i objawów niepowodzeń szkolnych. Ważnym aspektem jest eliminowanie ujemnych konsekwencji tych niepowodzeń, podwyższanie samooceny i motywacji do dalszego działania, do obowiązków szkolnych. Terapia ta dąży do wszechstronnego rozwoju zdolności poznawczych i percepcyjno-motorycznych.
Do szczególnych lecz nie jedynych trudności w nauce należą:
- Dysleksja czyli specyficzne trudności w nauce czytania
- Dysgrafia czyli specyficzne trudności w opanowaniu czytelnego, kaligraficznego pisma
- Dysortografia czyli specyficzne trudności w opanowaniu poprawnej pisowni szczególnie dotyczącym poprawnej ortografii
- Dyskalkulia czyli specyficzne trudności w liczeniu i opanowywaniu umiejętności matematycznych
Czy terapia pedagogiczna jest dla mojego dziecka?
Tak, jeżeli twoje dziecko, doświadcza kłopotów w wielu obszarach nauki szkolnej, a przede wszystkim:
W pisaniu:
- trudności z utrzymaniem pisma w liniaturze zeszytu
- trudności w przepisywaniu
- trudności w pisaniu ze słuchu
- mylenie liter b-p, d-b, d-g, u-n, m-w, n-w (inwersja statyczna), dz-c, sz-s, o-a, ł-l, ę-e
- trudności w pisaniu wyrazów ze zmiękczeniami, dwuznakami, głoskami tracącymi dźwięczność
- nieróżnicowanie ę-en-e, ą-om
- opuszczanie drobnych elementów liter, gubienie liter, opuszczanie końcówek i cząstek wyrazów
- opuszczanie litery y
- przestawianie liter w wyrazach (inwersja dynamiczna)
- przestawianie szyku dyktowanych wyrazów
- błędy ortograficzne wynikające ze słabszej pamięci wzrokowej
- zniekształcanie graficznej strony pisma
- wolne tempo pisania
- niewłaściwe stosowanie małych i wielkich liter
- trudności w różnicowaniu wyrazów podobnie brzmiących (np. bułka – półka)
- złe rozmieszczenie pracy pisemnej w przestrzeni
- brak lub niewłaściwe stosowanie interpunkcji
W czytaniu:
- wolne tempo, niepewne, “wymęczone”
- błędy w czytaniu: zamiana liter, opuszczanie liter, zamiana brzmienia, nieprawidłowe odczytywanie całych wyrazów
- trudności we właściwej intonacji czytanej treści – zbytnia koncentracja na technice obniża rozumienie czytanej treści
- rozpoznawanie napisów po cechach przypadkowych – zgadywanie
- opuszczanie linii lub odczytanie jej ponownie, gubienie miejsca czytania
- opuszczanie całego wiersza
- zmiana kolejności liter i wyrazów
- przestawianie liter w wyrazie, co zmienia jego sens
- niechęć do czytania, zwłaszcza głośnego
- trudności w dzieleniu dłuższych wyrazów na sylaby i syntezie sylab
- trudności w wyszukaniu najistotniejszej myśli w tekście
Trudności występujące w nauce innych przedmiotów:
- trudności w rysowaniu jako czynności – trudności w rozplanowaniu rysunku, zbyt silny lub zbyt słaby nacisk ołówka,
- trudności w nauce języków obcych, które cechuje znaczna rozbieżność między wymową a pisownią wyrazów – objawy takie jak w języku polskim
- trudności w uczeniu się pamięciowym – tabliczka mnożenia, nauka wierszy, ciągi słowne
- trudności w nauce geografii – utrudnione czytanie mapy, niewłaściwa orientacja w stronach świata
- trudności w nauce geometrii – zmiany kierunku w rysunkach geometrycznych, zakłócenia orientacji i wyobraźni przestrzennej, trudności w rozumieniu pojęć geometrycznych
- trudności występujące na lekcjach wychowania fizycznego – błędne rozumienie instrukcji ćwiczeń spowodowane słabą orientacją w schemacie ciała i przestrzeni, obniżona sprawność ruchowa
- nierównomierna koncentracja uwagi, wolne tempo pracy
Kiedy zgłosić się na terapię?
Odpowiedź na pytanie kiedy zgłosić się na terapię jest jedna: JAK NAJSZYBCIEJ! Wielu rodziców słyszy, że dysleksje można stwierdzić dopiero w 4 klasie szkoły podstawowej i czeka ze zgłoszeniem się z dzieckiem po pomoc. Dlatego na zajęcia trafiają dzieci w 3-4 klasie szkoły podstawowej, kiedy ich trudności w nauce są już wyraźnie widoczne a dziecko często doświadcza negatywnych skutków tych trudności, jak obniżona samoocena i niechęć do nauki.
Tymczasem pierwsze objawy dysleksji widoczne są na długo przed rozpoczęciem nauki w szkole. Na etapie przedszkolnym i wczesnoszkolnym można już stwierdzić które dziecko jest w grupie ryzyka rozwoju dysleksji. I już na tym etapie należy wdrożyć pomoc.
Szczególnie warto obserwować małe dziecko, jeśli zauważymy:
- opóźniony rozwój mowy
- opóźniony rozwój ruchów
- zmniejszoną sprawność i koordynację ruchów podczas zabaw ruchowych, a także codziennych czynności, rysowania i pisania
- wady wymowy, trudności z wypowiadaniem dłuższych słów, błędy gramatyczne
- mylenie podobnych głosek, sylab i słów
- trudności z wykonywaniem układanek i przerysowywaniem prostych kształtów
- oburęczność, mylenie prawej i lewej ręki
Pamiętajmy o tym, że dziecko w szkole spędzi najmniej 13 lat swojego życia. I jeśli już na początku doświadczy trudności, w których nikt mu nie pomoże, to już na początku tej drogi straci zapał i chęć do nauki i jego trudności będą narastać. Spadnie samoocena, włączy się system obronny w postaci wycofania lub - przeciwnie - w postaci agresji i negowania.